Autoagresja i samobójstwo oczami suicydologa

16 marca mieszkańcy miasta i jego okolic mieli okazję porozmawiać z ks. Tomaszem Trzaską, suicydologiem, konsultantem kryzysowym i ekspertem Biura ds. Zapobiegania Zachowaniom Samobójczym Instytutu Psychiatrii i Neurologii w Warszawie. Duchowny jest również pracownikiem Instytutu Pamięci Narodowej i kapelanem Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL, które mieści się w Warszawie przy ulicy Rakowieckiej.

Tematem spotkania pod hasłem "Zanim będzie za późno..." była autoagresja i próby samobójcze wśród młodzieży, często będące wynikiem hejtu i przemocy rówieśniczej, jak również zjawiska osamotnienia w mediach społecznościowych, w których zawsze ktoś jest lepszy i posiada więcej.

- Mówiliśmy dziś o problemie zachowań samobójczych. W porównaniu do roku 2023 notujemy w Polsce spadek liczby tych zachowań i zgonów samobójczych, niemniej jednak nadal jest to wysoki poziom, a wskaźniki są szczególnie niepokojące, zarówno wśród młodzieży, jak i osób w wieku 65+, bo na prawie pięć tysięcy przypadków jest to tysiąc osób każdego roku. To zachowania, które nas bardzo mocno bolą nie tylko dlatego, że tu chodzi o śmierć człowieka, ale też dlatego, że te wskaźniki są bardzo wysokie: dwa i pół raza więcej osób popełnia samobójstwo niż ginie rocznie na polskich drogach - podkreślił ks. Tomasz Trzaska .

Statystyki samobójstw w Polsce zakończonych zgonem:

rok 2024  4845 samobójstw
rok 2023  5233 samobójstw
rok 2022  5108 samobójstw
rok 2021  5201 samobójstw
rok 2020  5165 samobójstw

Świat: Najwyższy wskaźnik liczby samobójstw na 100 000 mieszkańców na świecie wykazuje Korea (24,6) oraz Litwa (21,6), następnie Słowenia (16,5), Belgia (15,9) oraz Japonia (14,7). Polska, ze wskaźnikiem 11,1 klasyfikuje się na 18 miejscu.

Jak zauważył ekspert, niezwykle ważna jest umiejętność i sama chęć dostrzegania w odpowiednim momencie kryzysu u osoby, która jeszcze nie jest na etapie myśli lub prób samobójczych, ale jej sytuacja życiowa może ku temu prowadzić. To dostrzeganie pierwszych sygnałów i objawów, takich jak obniżony nastrój, zaburzenia snu, wygłaszanie niepokojąco smutnych komunikatów czy też izolowanie się. Wszystko to, co budzi w nas niepokój, a już w szczególności pojawiające się u osób będących w kryzysie myśli lub zachowania samobójcze, powinny wzmagać naszą czujność.

- Ważne jest, by nie zapominać o tym, żeby wejść w kontakst z osobą będącą w kryzysie, zechcieć z nią porozmawiać, stworzyć pewne warunki do rozmowy, żeby pozwolić tej osobie wypowiedzieć to, co czuje i to zaakceptować - dodał duchowny.

W przypadku osoby w kryzysie istotne jest udzielenie pomocy emocjonalnej opierającej się o zasadę czterech "Z": zauważyć kryzys, zapytać osobę, co czuje, zaakceptować jej uczucia i zareagować, postarać się pomóc. Liczy się tu nie tylko bycie z tą osobą i wsparcie jej, ale również skierowanie jej do specjalisty, choćby na krótką konsultację.

Przestrzenią oferującą bezpłatną pomoc osobom w kryzysie samobójczym jest m.in. strona "Życie warte jest rozmowy" , na której można znaleźć:
- wskazówki, jak poradzić sobie z kryzysem,
- bazę bezpłatnych miejsc i numerów pomocowych,
- informacje dotyczące konsultacji online ze specjalistami.

"Zanim będzie za późno..." - to ważne hasło, które wskazuje m.in. na kwestię poproszenia o pomoc, poszukiwania tej pomocy w przypadku sytuacji, gdy osoba w kryzysie, szczególnie osoba młoda, jeszcze jest w stanie samodzielnie reagować. O taką pomoc może poprosić zaufaną osobę - szkolnego pedagoga, nauczyciela czy katechetę, natomiast w idealnej sytuacji - członka rodziny czy przyjaciela, choć często mówienie najbliższym o swoich problemach stanowi dużą trudność, zwłaszcza przez obawę o ich reakcję lub unikanie martwienia ich sobą.

- Najlepiej byłoby powiedzieć o tym rodzicowi, ale w praktyce jest zazwyczaj tak, że trzeba znaleźć osobę godą zaufania i powiedzieć jej o swoim problemie, powiedzieć bardzo proste zdanie: "Czy mógłby mnie pan/ czy mogłaby mnie pani wysłuchać? Chcę powiedzieć o tym, co czuję". To pierwszy krok, a dorosły, miejmy nadzieję, będzie już wiedział co robić. Najważniejsze, by zaakceptował kondycję tej młodej osoby, powiedział: "Akceptuję to, że czujesz to, co czujesz. Jest to dla mnie przykre, ale akceptuję i chciałbym ci w tym pomóc, pomóc poszukać wsparcia". Nie można tego ignorować, a broń Boże odmówić pomocy dziecku, bo ono jest bezbronne względem choroby czy zaburzeń - podsumował ks. Tomasz Trzaska.

Na stronie zwjr.pl pomoc otrzymają również rodzice, którzy sami nie potrafią sobie poradzić z sytuacją, w jakiej znalazło się ich dziecko.

Spotkanie odbyło się z inicjatywy Fundacji Duch Dusza Ciało DDC , na czele której stoi jej założyciel ks. Tomasz Kostecki. Już od trzech lat organizacja współpracuje z Urzędem Miasta Międzyrzec Podlaski oraz Urzędem Gminy Międzyrzec Podlaski (patronem wydarzenia) organizując spotkania dla mieszkańców związane z problematyką wychowywania młodego człowieka. Były już na przykład spotkania dotyczące zagrożeń płynących z cyberprzestrzeni i świata wirtualnego, odbywające się raz w roku, wchodzące w skład cyklu na stałe wpisanego w kalendarz pracy fundacji.

- W tym roku powstał pomysł zaproszenia ks. Tomasza Trzaski, by podzielił sie własną wiedzą i doświadczeniem w temacie zjawiska autoagresji oraz prób samobojczych wśród dzieci i młodzieży. Te zjawiska są dość powszechne i coraz częściej dotykają ludzi nie tylko z wielkich miast, ale i z naszych małych środowisk - wyjaśnił pomysłodawca cyklu spotkań ks. Tomasz Kostecki .

Fundacja prowadzi różnorodne rekolekcje, warsztaty i działania skierowane do całych rodzin, ojców i matek, ważne kwestie poruszane są także na spotkaniach z harcerzami. Tematyka jest różna, ale rozłożona na cały rok pracy organizacji, natomiast, jak zapewnił ks. Tomasz, w przyszłym roku ponownie będzie można liczyć na spotkanie podobne do tego, które miało wlaśnie miejsce.

Wśród najbliższych wydarzeń organizowanych przez Fundację DDC:

16-18 maja - warsztaty/rekolekcje dla mężczyzn w Pratulinie
24 lub 31 maja - spotkania ojców z dziećmi na strzelnicy
15 czerwca - Harcerski Dzień Rodziny w stanicy harcerskiej w Żabcach - otwarta impreza plenerowa kierowana do całych rodzin

Garść informacji dla międzyrzeczan szukających pomocy

Pomoc w sytuacjach kryzysowych świadczą m.in. placówki szkolne i pracujący w nich pedagodzy. Młodzi ludzie mogą porozmawiać ze specjalistami, którzy udzielą wsparcia, na przykład w przypadku hejtu czy przemocy. Pomocy warto również szukać w poradniach psychologicznych. Zarówno szkolny pedagog, jak i pracownik poradni udzielą pomocy rodzicom.

- Zachowania suicydalne nasiliły się w ostatnich latach. Pierwszy etap szukania pomocy w przypadku osoby młodej to szkoła, kolejnym jest poradnia psychologiczna. Poradnia Zdrowia Psychicznego znajduje się przy ul. Wiejskiej 13 w Międzyrzecu Podlaskim, udzielamy tam pomocy osobom w różnym wieku, również młodzieży szkolnej. W przypadku młodych osób sytuacja jest bardziej złożona, niż u osoby dorosłej, bo często długo to trwa zanim przyjdzie po pomoc, o ile w ogóle przyjdzie, przychodzi na przykład rodzina i pyta, co można zrobić. Nigdy nie odmawiamy pomocy, jesteśmy otwarci, nasza placówka pracuje codziennie, prowadzimy też psychoterapię - podał szczegóły świadczonej pomocy międzyrzecki psychiatra dr. Leszek Korpysz .

Młodzież może skorzystać również z psychoterapii oferowanej na NFZ przez Europejskie Centrum Rehabilitacji i Psychologii zlokalizowane przy ul. Sitnickiej 76 w Białej Podlaskiej. Usługi świadczą gabinety psychologiczne i psychoterapeutyczne.