Minęło 150 lat od męczeńskiej śmierci unitów

Uroczystość zainaugurowała msza święta w kościele pw. Niepokalanego Poczęcia NMP w Drelowie, której przewodniczył ks. biskup Grzegorz Suchodolski.

Bezpośrednio przed nią społeczność szkolna zapaliła znicze przy tablicy upamiętniającej miejsce męczeństwa, w którym zginęło w 1874 r. trzynastu unitów.

Następnie uczestnicy uroczystości zgromadzili się w Gminnym Centrum Kultury w Drelowie, gdzie mieli okazję obejrzeć spektakl „Ścieżką do Boga” w wykonaniu uczniów i nauczycieli Szkoły Podstawowej im. Unitów Drelowskich, prafian i członków Grupy Teatralnej Tu i Teraz działającej przy GCK.

- To uroczystość i rocznica wszystkim znana, zwłaszcza tym najbardziej zaangażowanym mieszkańcom Drelowszczyzny. 17 stycznia to data męczeństwa unitów. Dzisiaj mamy 150 rocznicę tego bardzo ważnego wydarzenia, które tworzy historię naszej ziemi i do dziś funkcjonuje i sprzyja budowaniu postaw u tych młodych i nas współcześnie dorosłych również. Historia krwawa, tragiczna, historia bohaterstwa naszych przodków, którzy stanęli w obronie wiary i umiłowania do kultury zachodu, określenia się za tą cywilizacją. Car na to nie pozwolił, odebrał ostatnią nadzieję na pozostanie przy wierze unickiej. Zginęło kilkanaście osób, kilkadziesiąt innych doznało później wielu upokorzeń i tragicznych losów, również zsyłki na Syberię - przypomniał wójt gminy Drelów Piotr Kazimierski . - My dziś celebrujemy pamięć naszych bohaterów, pamięć, która żyje w nas i w ogromnej mierze determinuje nasze zachowania. My pamiętamy o ich bohaterstwie, ale staramy się też stanąć na wysokości zadania. Ich bohaterstwo to było wielkie wyzwanie, oni swój czas i szansę na pokazanie, jak są blisko wiary i wartości, których bronili, wykorzystali tragicznie. My mamy o tyle lepiej, że żyjemy w wolnym kraju, ale pewną spuściznę- dobrobyt intelektualny nam pozostawili. Staramy się robić wszystko, by tej wiary i wielkiej spuścizny nie zaprzepaścić. Unici żyją w nas, pamiętamy o nich.

Reżyserii spektaklu podjęli się znani z wielu poprzednich realizacji Bożena i Jacek Dragunowie. Autorką scenariusza jest nauczycielka miejscowej szkoły Katarzyna Polewska, która wspólnie z Agnieszką Daniluk odpowiada również za pomoc reżyserską, scenografię i kostiumy. O oprawę muzyczną zadbał Grzegorz Golec, dźwięk i efekty świetlne natomiast to zasługa dyrektora GCK Michała Olesiejuka.

Tegoroczny spektakl to historia rodziny Prokopiak, która nie będąc w stanie zapłacić wysokiej kontrybucji, stanęła przed koniecznością ochrzczenia córki Zosi w cerkwi katolickiej. Trudne dzieciństwo wyszydzanej przez kolegów dziewczynki postawiło na ich drodze potrzebę, przerwanej dość szybko niestety, wędrówki Zosi i jej stryja Symeona na Jasną Górę, by przechrzcić dziewczynkę w obrządku katolickim. Sytuację poprawił wybuch I wojny światowej, wycofanie się wojsk rosyjskich i ponowne otwarcie kościoła drelowskiego.

Obsada:

Zosia – Alicja Maksymiuk
Stasio: Krzysztof Kunaszyk
Anulka – Zofia Pepa
Jadzia – Natalia Oklińska
Prokopiakowa – Emilia Jałtuszyk
Prokopiak – Marcin Ślusarek
Maciejowa – Aleksandra Kunaszyk
Maciej – Andrzej Lewczuk
Stryj Symeon – Zbigniew Steszuk
Apostołki – Dominika Niewiadomska, Aleksandra Tarasiuk, Julia Strok i Maja Komorowska

Po spektaklu w miejscowej szkole podstawowej odbyła się konferencja poświęcona wydarzeniom z 1874 r., w której wzięły udział osoby szczególnie zaangażowane w krzewienie kultu unickiego. Wśród nich autorka wielu scenariuszy o tematyce unickiej i książki "W imię wiary naszych ojców" Ewa Strok i jej córka Dominika, która przez osiem lat zagrała w wielu unickich przedstawieniach, były proboszcz drelowskiej parafii ks. prałat Roman Wiszniewski, który zaszczepił w sercach drelowian kult męczeńskich przodków, prezes Stowarzyszenia Przyjaciół Ziemi Drelowskiej Franciszek Jerzy Stefaniuk, odtwórca głównej roli Szymona Pawluka w Wielkiej Rekonstrukcji Męczeństwa Unitów Drelowskich Zbigniew Steszuk, historyk Piotr Semeniuk, twórca strony internetowej o unitach Paweł Stefaniuk, autor wielu publikacji i były wójt gminy Drelów Adam Szulik, obecny wójt Piotr Kazimierski oraz dyrektor GCK Michał Olesiejuk.

- Od początku XXI wieku dla pamięci unitów w Drelowie... Co myśmy dokonali jako parafianie, jako mieszkańcy? Cały czas czujemy rękę opatrzności. Pierwsze tchnienie to było przyjście do nas do pracy Ewy Strok, potem ks. Roman Wiszniewski, potem rodzili się tacy ludzie jak Zbyszek Steszuk i wszyscy ci, którzy byli aktorami w spektaklach... 1996 r. to beatyfikacja, potem krzyż i duża tablica na frontonie kościoła, tablica ks. Jana Welinowicza wewnątrz kościoła, ks. Wiszniewski i jego apele unickie oraz droga krzyżowa śladami unitów do Horodka, gimnazjum w 2002 r. przyjęło nazwę Unitów Drelowskich, w 2003 r. fundują sztandar z bogatą symboliką unicką, w 2003 r. ks. Wiszniewski i Ewa Strok prezentują pierwszy spektakl i od tamtej chwili ten ciąg się nie zatrzymał - przypomniał inicjatywy podejmowane przez drelowską społeczność Franciszek Jerzy Stefaniuk .

Od momentu pierwszego spektaklu minęło wiele lat, każdy rok to kolejne przedstwawienie i kolejne inicjatywy podejmowane przez różne środowiska drelowskie. Łączy je jedna idea: pielęgnowanie pamięci. - By kult religijny był autentyczny, to musi wnosić w nasze życie zmiany w kierunku dobra - zauważył odtwórca wielu unickich ról, od dwunastu lat aktor Grupy Teatralnej Tu i Teraz, Zbigniew Steszuk. - Wartością dodaną do tego wszystkiego jest to, że my nie mamy problemu z naborem ludzi do naszych przedstawień (...) Zjawisko Drelowa jest fenomenem nie tylko w skali województwa, myślę, że również w skali kraju. Myślę, że niewiele jest takich amatorskich grup, które oddolnie zbieraja się, gromadzą i chcą coś wspólnie stworzyć, coś sensownego, z jakimś przekazem.

Jedną z ciekawych informacji podał historyk z gminy Drelów, który poinformował, że w świetle najnowszych badań oprócz znanych 13 ofiar męczeństwa w Drelowie przyjmuje się jeszcze co najmniej dziewięć innych, wśród nich dwie kobiety. Do tego ponad 200 rannych osób. - Można sobie tylko wyobrazić, jak zniszczona była ta drelowska parafia i mimo wszystko ten napór prawosławia wytrzymała. Jest to naprawdę fenomen - podreślil Piotr Semeniuk . - Te ofiary, które poniósł Drelów, były kamieniem węgielnym, na którym zbudowaliśmy świadomość i swoją polskość. Nikt już nie chciał mówić po rosyjsku, choć trafiali się odstępcy, część ludzi wyjechała z bieżeństwem po I wojnie światowej.

W licznych przedstawieniach o tematyce unickiej, przez osiem lat począwszy od drugiej klasy szkoły podstawowej, zagrała córka autorki scenariuszy Ewy Strok - Dominika. Podzieliła się wieloma wspomniemiami zarówno ze sceny, jak i z przygotowań do spektakli. - To był chyba jedyny sposób, taki najtrafniejszy, żeby do nas młodych trafić z tymi historiami. Był on dostosowany do naszego wieku i ważne treści były przemycone w sposób odpowiedni dla młodych ludzi - podkreśliła Dominika Strok-Amain . - Myślę, że naszym nauczycielom, księżom i władzom udało się znaleźć fantastyczny sposób, dzięki któremu historie unitów, przywiązanie do szkoły i miejscowości jest tak ważne. Uwierzyliście w to, że my, tacy mocno niedojrzali, możemy w swój włąsny sposób te historie opowiadać.

Konferencji towarzyszyła wystawa eksponatów z Drelowskiej Sali Pamięci Unitów Podlaskich...

oraz wystawa prac zgłoszonych do Międzygminnego konkursu z okazji 150. rocznicy męczeństwa unitów "Gdy myślę... Unici".